ARTIFICIËLE INTELLIGENTIE (AI) ALS CENTRALE TECHNOLOGIE BIJ HET SLIMMER ÉN GOEDKOPER SCHOONMAKEN VAN DE STAD

Na de eerste ronde break-out sessies is het tijd voor ronde twee. In de Middenzaal, waar de dagvoorzitter zijn openingswoord deed en vervolgde met een paneldiscussie, staan nu Sofie Berns en Frank Donders voor een greep uit dit ochtendpubliek. Berns is senior digitaal innovatieadviseur en Donders informatie- en procesadviseur bij Gemeente Utrecht. Hun presentatie wordt ondersteund door een slideshow op het grote scherm met als onderwerp ‘AI als centrale technologie bij het slimmer én goedkoper schoonmaken van de stad.

De presentatie zal duiding geven over waarom ze dit project gestart zijn, met welk doel, welke stappen moeten worden genomen en de behaalde resultaten tot nu toe. Ter afsluiting is er mogelijkheid tot discussie maar tussendoor mogen er ook vragen gesteld worden, dat geven ze aan.

Het project is ontstaan met het idee dat het schoonmaken van de stad veel slimmer en goedkoper kan worden ingericht. Zo zouden ze via sensoren op veegwagens kunnen bijhouden in welk deel van de stad het meeste afval ligt om zo de veegroutes te optimaliseren. Door deze vuilophaaldiensten gerichter in te zetten en vaste routes te laten rijden op basis van de resultaten wordt de stad slimmer schoongemaakt.

Om afvalinzameling efficiënter in te richten is er het idee ontstaan om gebruik te maken van Open Source beeldherkenning; door het automatisch scannen van de openbare ruimte aan de hand van sensor- en cameratechnologie kan het vuilnis geregistreerd worden. Bovendien kan het nog meer toepassingen hebben, zo kan er een poging worden gedaan om het gedrag van mensen te veranderen als het gaat om afval opruimen. Stel er worden een aantal blikjes cola gevonden op een route van een school naar de supermarkt, dan kunnen scholieren hierover worden benaderd om dit te gaan voorkomen of om te overwegen om meer prullenbakken langs die route te plaatsen.

Het CBS, gemeente Amsterdam, gemeente Rotterdam, Code for NL, het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, VNG en gemeente Utrecht werken samen aan deze pilot, waarbij de gemeentes individueel kijken op wat voor manier dit toepasbaar is bij hun eigen gemeente. Naast het optimaliseren van de veegroutes en beeldherkenning op veegwagens moet er eerst deskresearch worden gedaan en budget worden vrijgemaakt voor een haalbaarheidsonderzoek.

Bij het idee van beeldherkenning zijn er wel vraagtekens te plaatsen op het gebied van privacy. Zo zou je als het ware met de beelden de burger kunnen ‘bespioneren’. Door dit privacyvraagstuk is het van belang om na te gaan hoe de privacy kan worden gewaarborgd. Hierbij denken ze aan het verplicht maken van een camera die deze gegevens niet zichtbaar kan stellen. Bovendien is het van belang de burgers te blijven informeren door onder andere een burgerpanel te lanceren, zij kunnen op die manier informeren naar wat de gemeente nou precies met de geregistreerde gegevens doet. Technisch gezien kan wat betreft de beeldherkenning bijna alles, juridisch mag niet alles en een ethische discussie hierover lijkt gewenst.

Berns en Donders vervolgen de presentatie met de behaalde deelresultaten. Ze stellen zichzelf de vraag wat ze kunnen met de data die ze tot nu toe hebben en wat er verder nog nodig zou moeten zijn. Voor de route optimalisatie moeten ze een GPS op de veegwagens plaatsen, in kaart brengen hoe vaak zo’n wagen in een bepaalde straat heen en weer rijdt en wanneer de borstels daadwerkelijk draaien. Op de heatmap is al te zien welke wijken meer aandacht vereisen. Rechtsonder zien we een afwijkend stipje, dat is waarschijnlijk de koffiepauze van de chauffeur, schat Berns in. 

Om de route optimalisatie dynamischer in te zetten is het van belang niet te kijken naar wijkniveau maar juist naar straatniveau en de gegevens constant bij te houden. De algemene doelen zijn de route optimaliseren en daarnaast ‘weten wat we wanneer opvegen’. Zo heeft Berns het over welke nudging principes er bijvoorbeeld kunnen voor toegepast. Ter afsluiting volgt een vragen en/of discussieronde, de aanwezigen stellen kritische vragen en gaan met elkaar in gesprek, zijn vooral enthousiast en met nieuw opgedane kennis verlaten zij de zaal.